1.04.2021, Dominika Olender
„Najdoskonalszy i najbardziej wzruszajacy duet, jaki wyszedł spod pióra jakiegokolwiek kompozytora” — tak o otwierającym Stabat Mater Giovanniego Battisty Pergolesiego numerze pisał Jean-Jacques Rousseau. Dzięki Polskiej Operze Królewskiej właśnie ten utwór wprowadzi nas w nastrój Wielkiego Piątku, upamiętniającego śmierć Jezusa na krzyżu. 2 kwietnia 2021 roku o godzinie 19:00 na kanale YouTube opery odbędzie się transmisja koncertu nagranego na Zamku Królewskim w Warszawie w wykonaniu Marii Boberskiej, Kacpra Szelążka oraz Zespołu Instrumentów Dawnych Polskiej Opery Królewskiej Capella Regia Polona pod dyrekcją Krzysztofa Garstki.
Sekwencja Stabat mater dolorosa (Stała Matka boleściwa) jest jedną z najbardziej lubianych i najpopularniejszych melodii chorałowych. Świadczy o tym nie tylko zainteresowanie nią kompozytorów, ale jej historia. W drugiej połowie XVI w. Sobór Trydencki, ograniczając ilość sekwencji wykorzystywanych w liturgii, zakazał śpiewania Stabat Mater. Jednak została ocalona od zapomnienia, ciesząc się popularnością wśród wiernych. Dzięki temu w 1727 roku papież Benedykt XIII uchylił decyzję Soboru. Tekst Stabat Mater przedstawia obraz opłakującej śmierć Chrystusa Matki Boskiej. Opisana wizja od wieków działa na wyobraźnię kompozytorów, jak i twórców sztuk plastycznych.
Giovanni Battista Pergolesi żył niespełna 26 lat i pozostawiona przez niego spuścizna przepełnia nas niedosytem. Najpopularniejszym dziełem kompozytora jest niewątpliwie intermezzo La serva padrona (Służąca Panią) — lapidarne, żartobliwe i wciąż pojawiające się na afiszach teatrów. Utwór ten był przedmiotem bitwy – Querelle de Bouffons, która rozgorzała po wystawieniu intermezza w 1752 roku w Paryżu. Francuzi uznali dzieło za reprezentanta całej opery buffa i przeciwstawili je wyrafinowanej, francuskiej tragédie lyrique. Spór toczył się na płaszczyźnie literackiej oraz towarzyskiej. Co ciekawe, w czasie spektakli przeciwnicy grupowali się razem w teatrze: obrońcy opery francuskiej stacjonowali pod lożą króla, a opery włoskiej — pod lożą królowej Marii Leszczyńskiej.
W rankingu popularności zaraz za intermezzem znajduje się, napisane kilka miesięcy przed śmiercią kompozytora, Stabat Mater. Pergolesi skomponował je na zamówienie neapolitańskiego bractwa Cavalieri della Vergine dei Dolori, ubiegającego się o nowe opracowanie tekstu sekwencji w miejsce dzieła Alessandra Scarlattiego. Pergolesi wykorzystał niewielką obsadę: sopran, alt, dwoje skrzypiec i basso continuo, jednak mimo tego stworzył utwór przepełniony patosem, z którego wyłaniają się przepiękne melodie, okraszane efektownymi pasażami.
Koncert, dostępny za darmo, będzie transmitowany 2 kwietnia 2021 r. o godz. 19:00 na kanale YouTube Polskiej Opery Królewskiej.
