13.11.2020, Ewa Zandberg
Minęło już 171 lat od śmierci wybitnego kompozytora – Fryderyka Chopina. Polaka, który swoją cudowną muzyką rozsławił nasz kraj na cały świat. Wiemy o nim nieomalże wszystko, jego utwory rozpoznawane są przez melomanów już po paru brzmieniach, jego twórczość jest wielbiona chyba we wszystkich krajach na świecie. Aby upamiętnić jego niezwykłą postać, powstaje też wiele dużych pomników, a także popiersi i tablic pamiątkowych. Nie sposób opowiedzieć o wszystkich tych dziełach, bo chyba nawet dokładnie ich nikt nie zliczył. Dziś chciałabym napisać państwu o największym na świecie pomniku Chopina, który w 2007 roku stanął w Chinach, w Szanghaju, metropolii nazywanej “Perłą Azji”, a także “Paryżem Wschodu”. Na początku pozwolę sobie na odrobinę statystyki.
10 lat temu, w ramach Jubileuszowego Roku Chopinowskiego oszacowano, że na całym świecie pojawiło się (lub wkrótce się pojawi) około 70 różnego rodzaju form upamiętnienia postaci Fryderyka Chopina. Do 2010 roku w Europie stanęło 25 pomników i zostały odsłonięte 4 tablice, w Polsce zbudowano 14 pomników, a w Azji 12, w tym trzy ławeczki. Także w Ameryce znalazły swoje miejsce rzeźby przedstawiające naszego wybitnego kompozytora. W Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej powstały 4 pomniki, w tym 1 ławeczka.
Autorami form rzeźbiarskich są w przeważającej większości polscy artyści. Wśród nich wyjątkowe miejsce zajmują Adam Roman(1916 – 2013)oraz Bolesław Syrewicz (1835-1899), których liczne popiersia kompozytora, w ramach polityki kulturalnej państwa polskiego, trafiały poza granice naszego kraju. Wśród pozostałych autorów należy wymienić takie nazwiska jak: Karol Badyna, Maksymilian Biskupski, Paweł Grobelny, Wojciech Kurdziel, Klaudia Matusiak, Sławomir Micek, Adam Myjak, Mieczysław „Karol” Partyka oraz Oskar Sosnowski i Wacław Szymanowski. Rzeźbiarze, których prace stały się szczególnie znane w Roku Jubileuszowym, to: Bronisław Chromy (pomnik Chopina w kopalni „Wieliczka”), Józef Nowak (pomniki kompozytora w Żelazowej Woli i Monachium) oraz Krzysztof Bednarski (pomnik „La note bleue” („Błękitna nuta”) w Wiedniu). Więcej informacji na ten temat można znaleźć w portalu chopin2010.pl.
Największym pomnikiem Chopina, jaki powstał na świecie (i pierwszym w Chinach) jest monument w Szanghaju. Inicjatorami idei wykonania w Polsce tego pomnika Fryderyka Chopina byli: Yu Jian Er, chiński przedsiębiorca z polskim obywatelstwem, prezes Stowarzyszenia Chińskiego w Polsce, dyrektor firmy Ming Hoong Development Poland w Warszawie, oraz Marek Niewiarowski, sekretarz generalny Międzynarodowej Federacji im. Fryderyka Chopina w Warszawie, a przewodniczącym komitetu budowy pomnika został dr Zdzisław Góralczyk, były ambasador Polski w Chinach. Autorem projektu tym razem nie był polski artysta, a młoda chińska rzeźbiarka – Lu Pin, która studiowała w Polsce i ukończyła z wyróżnieniem Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie na Wydziale Rzeźby u profesora Stanisława Słoniny, profesora Jana Kucza i profesora Janusza Pastwy. O koncepcji pomnika mówiła w wywiadzie: Wiedziałam, że chcę bardziej interpretować muzykę, aniżeli postać F. Chopina. Nakładałam na siebie kolejne metafory, szukałam takiego przekazu, który byłby w pełni zrozumiały dla moich rodaków.
Lu Pin myślała o stworzenia pomnika od początku pobytu w Polsce dlatego, że uwielbia jego muzykę, która ma w Azji – szczególnie w Chinach, Japonii i Wietnamie – licznych wielbicieli. Najważniejsze chińskie konserwatoria w Pekinie, Szanghaju czy Shenzen kształcą znakomitych chopinistów.
Pomnik odlany z brązu w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych został następnie przetransportowany do Gdyni, stamtąd do Szczecina, aby dalej drogą morską dostać się do eleganckiej dzielnicy Szanghaju i stanąć w parku Zhong Shan im. dr Sun Yat Sena. Monument o wysokości 6 metrów ( wraz z cokołem 7 metrów ) waży ponad dwie i pół tony.
3 marca 2007 roku polski wiceminister kultury Krzysztof Olendzki dokonał odsłonięcia pomnika.
Marlena Polok-Kin pisała w 2006 roku w portalu naszemiasto.pl: Wysmukły pomnik otaczają pojedyncze formy przestrzenne – dźwięki i klawisze, symbolizujące także emocje. Ale także kojarzące się z nowoczesnym budownictwem Szanghaju (…) Niezwykły, nowoczesny, oszczędny w formie, a jednak – zachwycający.
Niektórym osobom przypomina polską wierzbę płaczącą.
Przy tej wyjątkowej okazji odbył się też uroczysty koncert. Na ceremonii zjawiły się oficjalne delegacje Chin i Polski oraz wystąpili znakomici pianiści – Piotr Paleczny i Xu Zhong , jeden z najbardziej znanych chińskich pianistów i dyrygentów na świecie. W Shanghai Concert Hall Piotr Paleczny wykonał z kwartetem Filharmonii Szanghajskiej kameralną wersję Koncertu fortepianowego f-moll Chopina.
Najbardziej widowiskową atrakcją była grupa chińskich muzyków amatorów, którzy zasiedli za ponad 70 pianinami i fortepianami ustawionymi… na środku parku, u stóp Chopina. Najmłodszy z pianistów miał cztery lata, najstarszy – ponad 70.
Uświetnili oni koncert, grając jednocześnie na siedemdziesięciu instrumentach Poloneza As-dur Fryderyka Chopina.
W czasie uroczystości Lu Pin – autorka pomnika – została udekorowana przez polskie władze Brązowym Medalem “Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W roku 2008 otrzymała od polskiego Ministra Spraw Zagranicznych dyplom za wybitne osiągnięcia w dziedzinie promocji kultury polskiej na świecie. Również w 2008 roku, 29 marca odsłonięto w Pekinie, w Centrum Kultury Chaoyang pomniejszoną, wierną kopię pomnika szanghajskiego jej autorstwa.
Artystka nadal mieszka w Polsce, odkąd ponad dziesięć lat temu zaprosiło ją do naszego kraju Centrum Animacji Kultury. Jej rzeźby są częścią stałych kolekcji wielu muzeów, m.in. w Korei i Kanadzie. Jej ulubioną formą jest rzeźba monumentalna.
Lu Pin – Chinka urodzona w 1972 roku w Szanghaju. Absolwentka Szanghajskiej Wyższej Szkoły Publikacji i Wydawnictw oraz Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 2002 roku, na warszawskiej ASP, uzyskała dyplom z wyróżnieniem. Studiowała w pracowniach profesora Stanisława Słoniny oraz profesora Jana Kucza. Promotorem jej pracy Dyplomowej był profesor Janusz Pastwa. Przez dwa lata była asystentką na Wydziale Rzeźby w Instytucie Edukacji Plastycznej Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach. Uczestniczka artystycznych, międzynarodowych sympozjów, Biennale i warsztatów w Polsce, Chinach oraz Korei Południowej. Prace w kolekcjach w Kanadzie, Polsce i Chinach. Autorka pomnika F. Chopina w Szanghaju i Pekinie. Stypendystka programu wspierania twórców Marszałka Województwa Pomorskiego. W roku 2007 otrzymała od Ministra Kultury RP “Glorię Artis”, medal dla zasłużonych kulturze.
Więcej zdjęć można znaleźć na blogu mieszkającego w Chinach Wojciecha Szymczyka.
